Mens erger je niet! 1950

Dit dobbel- en renspel werd voor de eerste keer uitgegeven in Duitsland in 1911. Het is een sterk vereenvoudigde versie van het eeuwenoudere Indische Pachisi.
De afbeelding op de doos van “Mens Erger Je Niet” toont een heer die getergd kijkend met zijn ene hand naar de haren grijpt, terwijl hij met de andere kennelijk net op het speelbord heeft geslagen, want daarvan vallen drie pionnen af. De persoon die dit spel symboliseert, ergert zich kennelijk wel. En niet zo'n beetje ook. De uitvinder van “Mens Erger Je Niet” is de Duitser Josef Friedrich Schmid. Sinds het begin van de jaren '20 is “Mens Erger Je Niet” in ons land verkrijgbaar, eerst als importartikel en later als licentieproduct. Sinds 1947 draagt dit spel het merk Jumbo. De fabrikant schat dat er na de Tweede Wereldoorlog meer dan vier miljoen (!) exemplaren in de Benelux verkocht zijn en nog steeds loopt dit spel goed. Vroeger waren het voornamelijk volwassenen die zich voor hun plezier gingen ergeren, maar tegenwoordig is dit vooral een spel dat kinderen graag spelen.
De spelers van “Mens Erger Je Niet” (2 tot 4 of 2 tot 6) krijgen ieder vier pionnen in hun eigen kleur. Deze pionnen worden opgesteld in startcirkels gelegen bij de vier hoeken van het kartonnen speelbord. De spelers werpen om beurt met een dobbelsteen. Wie een zes gooit, is verplicht een pion uit de startcirkel in het veld te brengen, op het startpunt. Het is de bedoeling om als eerste jouw pionnen 40 cirkels verder naar jouw vier eindpunten te brengen. Alle pionnen worden verplaatst met dobbelsteenworpen. De essentie van “Mens Erger Je Niet” is dat men elkaars pionnen kan terugsturen naar de startcirkel, door precies op de pion van een ander te landen. Zo'n pion mag pas weer in het veld nadat zijn bezitter een zes heeft geworpen. Om een eindpunt te bereiken, moet voor de desbetreffende pion het vereiste aantal ogen precies worden gegooid. Bij een verkeerd aantal blijft de pion staan, en is dus uiterst kwetsbaar voor achterop komende pionnen van tegenstanders. Dan worden teruggestuurd doet echt pijn.
Ik vertelde reeds dat dit spelconcept een sterk vereenvoudigde versie is van Pachisi. De pionnen starten hier niet vanuit de centrale plaats, maar moeten met een dobbelsteenworp 6 ingebracht worden op een startplaats op het parcours, verplaatsen zich in uurwijzerzin, er zijn geen veilige vakken op het parcours waar de pionnen beschermd worden tegen slaan. Er wordt een dobbelsteen i.p.v. kaurischelpen gebruikt. Enkel na een dobbelsteenworp 6 krijgt de speler een dubbele beurt. De pionnen moeten op vier vakken aankomen met precieze worpen waarbij eventueel kan teruggeteld worden (wat niet het geval is bij Pachisi). Het parcours is ook beduidend korter: slechts 40 i.p.v. 68 vakjes. Het belangrijkste verschil is het ontbreken van blokkades. In Mens Erger Je Niet kunnen nooit twee pionnen op eenzelfde vak staan om een soort muur te vormen voor de tegenspelers. Bij 4 spelers speelt iedereen tegen elkaar (bij Pachisi speelt men 2 tegen 2).

6-speler versie, gezien het aantal pionnen. Het speelbord is dus dubbelzijdig.