Het VIVES SpellenLab heeft een collectie van meer dan 21.000 verschillende bord- en gezelschapsspellen. Deze collectie, de grootste ter wereld, is gegroeid uit de spelverzamelingen van Piet Notebaert, oprichter van het SpellenLab, en de Nederlandse spelverzamelaar/ -auteur Fred Horn.
Het ontstaan
1979: Piet Notebaert koopt een aantal spellen in een kleine tweedehands winkel te Brugge. Deze worden vooral tijdens weekends met een bevriend koppel gespeeld.
In datzelfde jaar komt in Duitsland een jury van journalisten samen om voor de eerste keer wereldwijd een gezelschapsspel een onderscheiding te geven (Spiel des Jahres). De eerste jaren wordt zijn collectie gebruikt bij het organiseren van privé spelavonden met familie, vrienden en collega’s. Geleidelijk aan worden deze spelavonden een begrip.
herfst 1990: START DATABASE
Dat schooljaar koopt Piet zijn eerste Mac, met de eerste versie van de database FileMaker. De eerste tientallen spellen worden ingevoerd. Geleidelijk wordt deze database het hart van de werking van het Spellenarchief.
herfst 1991: EERSTE EDITIE GIDS GEZELSCHAPSPELLEN
Die herfst besluit Piet Notebaert om een brochure te publiceren met de spellen die op dat ogenblik in zijn database ingevoerd zijn. Deze spellen krijgen een korte recensie en worden met één tot vier hartjes gewaardeerd. Deze spelgids wordt later te koop aangeboden op voordrachten en lezingen.
mei 1992: EERSTE VOORDRACHT
De CM nodigt Piet Notebaert uit om op donderdag 14 mei de hele dag aanwezig te zijn in het ontmoetingscentrum Hof van Watervliet te Brugge om met behulp van enkele tientallen spellen bezoekers warm te maken voor de oprichting van een spellenclub.
september 1992: EERSTE BIJEENKOMST SPELLENCLUB
De eerste spelavond op 11 september van vermoedelijk de eerste spellenclub in Vlaanderen begint om 19.30 uur. Die eerste avond dagen 6 spelers op. De volgende keer 11. Daarna ontvangen we meer dan 20 spelers en daarmee was de spellenclub Hof van Watervliet een feit. Er komen spelers vanuit heel Vlaanderen naar Brugge. Geleidelijk aan hebben veel van deze spelers een spellenclub in hun eigen gemeente opgericht.
september 1992: START SPELTESTAVOND op DINSDAG
Het eerste jaar draait de spellenclub vooral op de inzet en begeleiding van Piet Notebaert. Hij vraagt een aantal spelers die altijd trouw aanwezig zijn op de spelavonden om tussendoor op dinsdagavond nieuwe spellen uit te proberen. Sindsdien wordt zelden een dinsdag speltestavond overgeslagen, ook in Coronatijden (al waren deze avonden dan online).
herfst 1992: START VOORDRACHTEN
Die herfst wordt Piet Notebaert een eerste keer uitgenodigd om in het voordrachtencircuit (Mutualiteiten, ouderverenigingen, Bond van Grote Gezinnen, CMBV, Rotary, bedrijven...) lezingen te geven over het betere gezelschapsspel in Vlaanderen. Ze worden "begeleide tentoonstellingen" genoemd.
november 1993: ARTIKEL KNACK WEEKEND
In 1993 verscheen het eerste artikel over het intitiatief rond spellen in de Weekend bijlage van Knack Dit artikel ontketent een storm van artikels in andere tijdschriften en dagbladen.
Achteraf beschouwd moet dit artikel als de doorbraak van onze spelclub en vereniging beschouwd worden. Vanaf dat moment weet iedereen dat je voor informatie over spellen in Brugge moet zijn. Ook het eerste TV-optreden volgde in 1993.
We worden bekend...
februari 1994: EERSTE BESTUURSVERGADERING VLAAMS SPELLENARCHIEF
In 1994 wordt de feitelijke vereniging Vlaams Spellenarchief gestart. Deze groep wil vooral de spelavonden in het Hof van Watervliet en de voordrachten ondersteunen en begeleiden.
In datzelfde jaar werd het beroemde spel 'Scotland Yard' voor de eerste keer live uitgeprobeerd.
oktober 1995: EERSTE BEURSBEZOEK ESSEN
Dat jaar bezoeken we voor de eerste keer gedurende twee dagen de grote spellenbeurs in Essen, Duitsland.De tweedehandsverkopers zien ons graag komen. Vandaag hebben we nog steeds heel goede banden met hen.
december 1995: START WEBSITE
In 1995 werd gestart met de website. De spelclub, de voordrachten en de spelgids komen online. Op de website worden de vertalingen van spelregels geplaatst, een project waar de bestuursleden van het Vlaams Spellenarchief heel veel tijd insteken. Deze vertalingen geven ons een enorme bekendheid in Vlaanderen en Nederland.
schooljaar 1998-1999: EERSTE NASCHOLINGEN ONDERWIJS
Tijdens dit schooljaar worden Hendrik Cornilly en Piet Notebaert uitgenodigd om enkele nascholingen te geven als gastspreker op de Dag van de Mavo, Dag van het Nederlands en Dag van de Wiskunde, georganiseerd door het Eekhoutcentrum.
oktober 1998: UITNODIGING BOARD GAMES IN ACADEMIA
We krijgen een uitnodiging om deel te nemen aan het colloquium Board Games in Academia in Florence, Italië. Deze conferentie gaat echter door tijdens de schoolweken, dus dat wordt moeilijk om verlof te vragen in onze middelbare scholen.
Later wordt de naam van deze groep gewijzigd in Board Game Studies. In 2001 neemt Piet Notebaert een eerste keer deel aan het colloquium met een lezing over classificatie van gezelschapsspellen.
We don't stop playing because we grow old; we grow old because we stop playing.
George Bernard Shaw
Spellenarchief in de hogeschool
februari 1999: OPRICHTING VZW VLAAMS SPELLENARCHIEF
De feitelijke vereniging van vrienden, gegroeid vanuit de spellenclub Hof van Watervliet is getransformeerd tot een vzw. Mede door deze aanvraag krijgt onze vzw heel wat media-aandacht. We verleggen het accent naar een zoektocht om de collectie in een onafhankelijk pand onder te brengen.
april 2000: EERSTE CONTACTEN met de KHBO
Jan Verschaeve, departementshoofd lerarenopleiding KHBO, neemt contact op met Hendrik Cornilly en later met Piet Notebaert om de vzw Vlaams Spellenarchief ruimte aan te bieden in de bibliotheek Gezondheidszorg van de campus Oostmeers.
Enkele weken later komt hij met het voorstel voor twee parttime jobs als medewerkers in het Spellenarchief. De toenmalige algemene directeur Paul Desender gaat akkoord en biedt beiden een parttime contract aan. Deze samenwerking kadert in de opdrachten onderzoek en maatschappelijk dienstbetoon. In juni verhuist de spelcollectie naar de voormalige bibliotheek van Gezondheidszorg in de Oostmeers te Brugge.
november 2000: ACADEMISCHE OPENING SPELLENARCHIEF
Op dinsdagavond 28 november organiseert de KHBO een zitting waarop de samenwerking tussen de hogeschool en de vzw Vlaams Spellenarchief voorgesteld wordt.
Op 15 november 2005 ondertekenen Piet Notebaert en zijn echtgenote Katrien Olivier een schenkingsakte onder voorwaarden waardoor hun privécollectie spellen, boeken en tijdschriften eigendom wordt van de vzw Vlaams Spellenarchief.
juni 2008: VERHUIS naar NIEUWE CAMPUS
Tijdens de laatste weken van het academiejaar 2007-2008 wordt de hele collectie van de campus Oud Sint-Jan in de Oostmeers verhuisd naar de nieuwe campus van de KHBO.
Op dat moment is de ruimte die we vandaag het gesloten archief noemen, het enige lokaal met een vloer (letterlijk). De collectie wordt hermetisch afgesloten om de zomer te overbruggen.
Jammer genoeg is het gebouw niet af in september 2008. De medewerkers blijven werken in een klein lokaaltje in de Oostmeers. Pas na de Kerstvakantie (jan 2009) gaat het Spellenarchief echt open in de nieuwe campus.
23 september 2008: SCHENKING VZW VLAAMS SPELLENARCHIEF aan KHBO
Via notariële akte schenkt de vzw zijn volledige collectie aan de KHBO. De voorwaarden zijn eenvoudig: de collectie blijft steeds als geheel samen, vormt geen speel-o-theek en wordt verder uitgebouwd en onderhouden door de hogeschool. Deze akte vermeldt ook nog de mogelijkheid om latere schenkingen aan de vzw onder dezelfde voorwaarden door te schenken aan de KHBO.
Van VIVES Spellenarchief naar SpellenLab
25 augustus 2009: SCHENKING Fred HORN
De schenking Fred Horn, waar jaren zorgvuldig overwegen en onderhandelen aan vooraf gegaan is, wordt effectief uitgevoerd. Die dag rijden we met een vrachtwagen van 40 kubieke meter richting Den Haag om de volledige schenking spellen van Fred Horn op te halen. Diezelfde avond kunnen we met vele vrijwilligers alles uitladen in de campus Brugge.
In de eigen bibliotheek ligt een heel mooi fotoboek over deze gebeurtenis.
december 2009: VRIJWILLIGERS ONTSLUITEN de SCHENKING Fred HORN
Via het Steunpunt Vrijwilligers vinden we twee vrijwilligers die bereid zijn om mee te werken aan het digitaal ontsluiten van de schenking spellen van Fred Horn.
We verwelkomen Marie Buyck en Martine Overmeire.
mei 2011: COLLOQUIUM BOARD GAME STUDIES in BRUGGE
Het 14de colloquium van de internationale organisatie Board Game Studies vindt plaats van 4-7 mei door in het KHBO-Spellenarchief. Meer dan 100 onderzoekers uit de hele wereld luisteren naar 38 sprekers.
september 2013: KHBO wordt VIVES
Vanaf september 2013 bundelen de twee katholieke hogescholen in West-Vlaanderen KATHO en KHBO de krachten. De nieuwe naam wordt Katholieke Hogeschool Vives.
Vanaf nu spreken we over het VIVES Spellenarchief.
oktober 2014: GROOTSTE SPELLENARCHIEF TER WERELD?
Tijdens de beurs in Essen ontmoeten we René Aden, een voormalige bediende van het Deutsche Spiele-Archiv in Marburg. Hij bevestigt ons dat de collectie van Dr. Bernward Thole niet zo groot is als deze in Brugge. Dat betekent dat het VIVES Spellenarchief wellicht de grootste spellencollectie ter wereld vormt.
2016 Er komt een nieuwe archiefkast in het gesloten archief. De volledige collectie uit dat archief wordt anders gestructureerd. Van een thematische opstelling gaan we naar een alfabetische opstelling. Jongeren van vzw De Kade komen ons hierbij helpen.
2016 Piet gaat met pensioen. Jef Suykerbuyk en Céline Goekint nemen de fakkel over. Piet blijft achter de schermen nog actief. Af en toe ook voor de schermen: zo kunnen bezoekers nog steeds zijn boeiende rondleidingen volgen.
2017 ZORGSECTOR Naast de Vormingen voor onderwijs is er nu ook een groot aanbod vormingen voor de zorgsector.
2019 Door de samenwerking met Erfgoedcel Brugge kan de volledige collectie oude spellen gedigitaliseerd worden. Een groep van 10 vrijwilligers verwerkt alle spellen. De spellen komen op de website van Erfgoed in Zicht.
September 2020: VIVES Spellenarchief bestaat 20 jaar. De festiviteiten moeten door de Corona-crisis uitgesteld worden, maar er komt wel een naamsverandering en een nieuwe website. Sindsdien staat VIVES Spellenarchief bekend als VIVES SpellenLab, omdat deze naam meer 'de lading dekt'. Het SpellenLab is niet enkel een archief, maar ook een onderzoeks- en vormingscentrum voor bord- en gezelschapsspellen.