Tabula 2006

Deze fraaie houten Braziliaanse editie van het bekende Romeinse Twaalfpuntenspel is er eentje om te koesteren. Er is slechts één probleempje: de spelregels zijn in het Portugees opgesteld.
Gelukkig worden de spelregels van Tabula op heel veel websites beschreven. Dit is de meest voorkomende variant:
Tabula toont een speelbord bestaande uit twee rijen van 12 vakken (met Romeinse cijfers genummerd I-XXIV). Beide spelers beschikken over 15 speelstenen. Alle stenen moeten via vak 1 het spelbord betreden en bewegen in dezelfde richting (tegen de klok in). Drie dobbelstenen bepalen de zetmogelijkheden voor 1-3 speelstukken. Indien mogelijk moet de speler aan beurt elke worp uitvoeren. Eindigt een steen op een vak bezet door één vijandelijke steen dan wordt deze geslagen en moet bij de eerstvolgende gelegenheid terug in het gebracht worden. Vakken waarop twee of meer stenen staan zijn veilig. Geen enkele speler mag stenen verplaatsen naar de tweede helft van het bord zolang nog niet alle eigen speelstenen in het spel gebracht zijn. En stenen kunnen enkel het speelbord verlaten als ze reeds allemaal gearriveerd zijn op het laatste kwart (laatste zes vakjes).
Deze editie wijkt echter behoorlijk af van de hierboven standaardversie. Er worden immers maar 2 keer 10 stenen en slechts 2 dobbelstenen geleverd.
Tabula wordt als een mogelijke voorloper op Backgammon beschouwd. Er zijn inderdaad overeenkomsten: 2 keer 12 vakken; veilige plaatsen door twee of meer eigen stenen te zetten op eenzelfde vak; de mogelijkheid tot slaan van één vijandige steen; een eindfase waarbij de stenen eerst moeten groeperen in een thuiszone ver van de startplaats en het gooien met twee dobbelstenen. Maar in Tabula starten de speelstukken niet op welbepaalde vaste posities en bewegen in eenzelfde richting i.p.v. in tegenovergestelde richting.
Tabula werd vooral door de soldaten van het Romeinse leger gespeeld en is wijd verspreid over de hele wereld. Onze kennis van de mogelijke spelregels komt van een verslag van een partij gespeeld door de keizer Zeno in 480 AD waarin een stelling voorgesteld wordt waarin Zeno door het gooien van een 2/5/6 in serieuze moeilijkheden komt en de partij niet meer kan winnen.
Tabula is een gokspel dat enorm geliefd was door keizer Claudius. Het mag waarschijnlijk als oorzaak beschouwd worden voor de grote gokrage waartegen de Romeinse Republiek later optrad door gokken voor geld illegaal te verklaren.