Wonopoly (Amsterdam) 1993

Gelimiteerde uitgave in een houten kist van een monopoly imitatie door woningvereniging "Stichting Onze Woning" te Amsterdam. De woningvereniging werd opgericht in 1919 en fuseerde in 1996 met woningvereniging 'Lieven de Key'. Op basis van deze gegevens is de vereniging derhalve nooit ouder geworen (vóór de fusie dus) dan 77 jaar.
De aanduiding "125" slaat dan ook niet op de leeftijd van deze woningvereniging maar op de "Bouwmaatschappij ter verkrijging van eigen woningen" (BVEW). Deze is als eerste soort 'Woningbouwvereniging' in Amsterdam opgericht. Toen de woningwet in Nederland werd aangenomen ontstonden er echte Woningbouwverenigingen. De 'Bouwmaatschappij', die aandelen uitgaf, stichtte toen een aan hen gelieerde wettelijke Vereniging om mee te kunnen profiteren van de door het Rijk aan deze verenigingen toegekende subsidies t.b.v. sociale woningbouw. Het eerste bezit van de BVEW vormen de zogeheten 'Dubbeltjespanden'. Dit zijn 26 panden aan de Mauritskade (foto 4), gebouwd tussen 1870 en 1885, die nu nog steeds eigendom zijn van Lieven de Key. De panden danken hun naam aan de wijze waarop ze bekostigd werden. De leden van de BVEW financierden deze woningen door een contributie en een wekelijkse huur. De contributie bedroeg een kwartje (eenmalig) en daarna wekelijks een dubbeltje.

Spellenverzamelaar Fred Horn en zijn hele familie van vaders zijde woonde eveneens in woningen van de 'Bouwmaatschappij'. Zijn eerste eigen woning in de van Houweningenstraat was van de Bouwmaatschappij, terwijl hij zelf was geboren in een huis van de woningbouwvereniging "Onze Woning" in de Livornostraat 2.
Van de Bouwmaatschappij werd men aandeelhouder door per week een dubbeltje in te leggen.
Fred vertelt verder:
"Mijn grootvader heeft mij en mijn twee broers bij onze geboorte aandeelhouder gemaakt en hij heeft tot mijn 18e elke week een zegel van een dubbeltje gekocht en in mijn aandelenboekje geplakt. Toen ik 26 was is de Bouwmaatschappij/Woningbouwvereniging gestopt met de aandelen en deze werden in de volgende jaren met rente 'uitgekocht'. Als ik het mij goed herinner heeft dat nog iets meer dan vier tientjes opgeleverd! Er was natuurlijk geen inflatiecorrectie geweest sinds mijn geboortejaar 1945.
Gevolg was dat ik in 1969 toen ik trouwde direct een woning kon krijgen in Amsterdam omdat ik al 24 jaar lid was van Onze Woning doordat deze gelieerd was aan de Bouwmaatschappij. Dat moest wel in de 'vrije sector', maar gelukkig had de Bouwmaatschappij veel woningen met een huur onder de 50 Gulden dus startten wij in een woning met 17 Gulden huur incl. water!
Normaal kon iemand zich pas op zijn 18e inschrijven bij een Woningbouwvereniging en ook toen waren de wachttijden voordat je een 1ste aanbieding kreeg boven de 8 a 10 jaar.
De Bouwmaatschappij was gestart als een cooperatieve organisatie die op basis van de ingelegde gelden woningen bouwde en deze daarna via een lotingsysteem overdroeg in eigendom van de uitgelote deelnemer.
De Maatschappij bouwde eind 19e eeuw als eerste woningen voor Amsterdammers buiten de singelgracht aan de Mauritskade. Deze huisjes staan er nog steeds aan een klein straatje dat vroeger het Oosterpark in liep. Voor zover ik weet werden de eerste huisjes ook echt verloot en in eigendom overgedragen, maar dat bleek financieel niet haalbaar omdat dan de wachttijden voor de deelnemers in de decennia te gaan lopen. Het bestuur heeft toen besloten om de gebouwde woningen te gaan exploiteren en in Huur aan de deelnemers uit te geven."