Yinsh 2003

Yinsh is het vijfde spel in het Gipf-project van Kris Burm. Kenners beschouwen het als het beste tot nog toe (want er moet nog een afsluitend zesde spel verschijnen) en ze hebben gelijk.
Het spelidee is uiterst eenvoudig. Tussen beide spelers ligt een groot neutraal speelbord waarop lijnen gelijkzijdige driehoeken vormen. Beide spelers krijgen elk 5 startringen in het wit of in het zwart. Daarnaast bevat de doos nog 51 schijven met een witte en een zwarte zijde.
Tijdens een soort opstartfase plaatsen beide spelers om beurt hun vijf startringen op willekeurig gekozen snijpunten van lijnen. Ik bedoel met willekeurig dat ze zelf mogen kiezen waar ze hun vijf ringen plaatsen. Vanzelfsprekend zijn die startpunten heel belangrijk voor het verder verloop van het spel.
Het eigenlijke spel kan nu starten. Om beurt plaatsen de spelers een schijf uit de voorraad in één van hun eigen startringen. Deze schijf wordt met witte of zwarte zijde naar boven geplaatst volgens de kleur waarmee de speler speelt. Vervolgens moet de startring verplaatst worden over één van de drie mogelijke lijnen op het speelbord. In principe mag die ring zo ver als wenselijk verschoven worden met twee beperkingen: ze kunnen niet over andere ringen op de lijn (eigen of vreemde) en ze moeten na het overspringen van speelstenen meteen stoppen op het eerste vrije veld na de oversprongen steen (of rij stenen). Indien de ring over een steen of rij stenen springt dan worden die meteen omgedraaid naar de kleur van de andere zijde (Othello-principe).
De eerste speler die een eigen rechte rij van vijf stenen vormt, moet een eigen startring van het speelbord verwijderen en op één van de drie daarvoor voorziene plaatsen leggen. Als hij dit nog twee keer kan, wint de speler de partij. Wie dus als eerste drie keer vijf-op-een-rij kan vormen, wint het spel.
Maar: de stenen die de vijf-op-een-rij vormden gaan terug naar de voorraad en het feit dat de bewuste speler bovendien een startring minder op het speelbord heeft staan, maakt hem intrinsiek zwakker. En dit is nu precies het sterke van dit spelconcept. Natuurlijk kennen we reeds langer vijf-op-een-rij (Pente) en Othello, maar Kris Burm maakt hier sterke spelers tijdelijk zwakker. Je moet er maar opkomen.
Een partij Yinsh leert heel vlot aan maar echt doorgronden doe je dit niet meteen. Je moet voortdurend een evenwicht zoeken tussen aanvallende en verdedigende zetten. Je moet voortdurend kijken waar de startringen staan en of ze wel vlot naar andere plaatsen op het speelbord kunnen bewogen worden. Je kan een medespeler verplichten om stenen naar jouw kleur om te draaien. Laat dan nog het gebruikte spelmateriaal (stenen en ringen met een marmeren uitzicht en gevoel) schitterend en tegelijk sober genoeg voor een abstract tweepersoonsspel zijn en je begrijpt dat we iedereen die op zoek is naar sterke bordspellen voor twee spelers, die bovendien niet zo lang duren, een schitterend advies kunnen geven: koop Yinsh, geniet van de hoge herspeelbaarheidsfactor en hoop met ons dat het zesde spel uit deze voortreffelijke reeks minstens even goed mag zijn!