van Dale: Nieuwe spelling! 1996

De ondertitel van dit woordspel is: "Het Groot Van Dale spel der Nederlandse taal, basiseditie dictee & woordkennis, duizenden dictees en woordvragen vol dubbele bodems, valkuilen en struikelblokken, Spelenderwijs Nederlands Leren, Voor de echte taalliefhebber!”
Vooral die laatste uitdrukking is belangrijk. Je speelt dit spel niet zo maar eventjes tussendoor. Je moet flink bezeten zijn door taal om deze doos te op tafel te leggen.
Op het speelbord zie je een spiraal. De spelers houden een race vanuit het midden naar het laatste vakje van de buitenste ring. Onderweg worden drie woordenboeken verzameld. Die ontvang je door duels te winnen of door naar een andere cirkel over te stappen. Wie het eerste drie woordenboeken bezit, wint het spel. Om vooruit te komen moet je taalvragen goed beantwoorden. Er zijn vragen op drie niveaus: makkelijker (beweert de uitgever), moeilijke en ronduit pittig (wat zacht uitgedrukt is). Meestal mag je kiezen welk niveau je wilt. Maar via de moeilijkere vragen ga je sneller vooruit. Enkele speciale vakken op het speelbord geven het spelverloop extra spankracht.
Deze basisdoos bevat twee soorten vragenkaarten: woordkennis en dictee. Je kan elke doos vragen apart gebruiken of de kaarten door elkaar mengen om meer variatie in de opdrachten te brengen.
Bij woordkennis wordt gepeild naar de betekenis van woorden (zoals in een woordenboek). Je krijgt een woord met drie mogelijke betekenissen. De juiste omschrijving wordt in een bepaalde kleur gedrukt (groen, blauw en rood volgens stijgende moeilijkheidsgraad). Zo weet b.v. iedereen dat een boezeroen een kiel is met lange mouwen en geen overgooier of broekrok (gemakkelijkste niveau). En een extirpator is een landbouwwerktuig en geen uitzuiger of wetenschapper die uittreksels vervaardigt. En dat woord is pas echt moeilijk (rood)!
Kies je de vragendoos dictee dan krijg je heel leuke zinnen waarin telkens één woord in een kleur gedrukt staat. De speler aan beurt moet dan dat woord spellen. Een voorbeeld op niveau groen (makkelijk): "Al die beroemdheden zijn arrogante, eigengereide nuffers die zich tijdens liveopnamen geagiteerd verhovaardigen op hun oneindig talent.”
Deze voorbeelden tonen aan dat deze editie niet meteen als gezinsspel kan worden beschouwd.
Maar voor het taalonderwijs in het secundair kunnen deze duizenden opdrachten een schat aan inspiratie leveren. Welke taalleerkracht durft het aan om elke les met een opdrachtkaartje uit deze doos zijn leerlingen onder te dompelen in een dagelijks taalbad?
Jumbo heeft de verdienste om niet te kiezen voor de makkelijke - commerciële - weg. Wie begeesterd wordt door taal zal aan deze doos heel veel plezier beleven op voorwaarde dat je medespelers ook even gefascineerd zijn!

Basiseditie: Dictee en Woordkennis. Nieuwe spelling.

Foto's: Wilma's Spellen en Puzzels