Hoogspanning 2009

Het spelmechanisme binnen hoogspanning is logisch en eenvoudig: elke speler moet energiecentrales en bijbehorende energie kopen om zo zijn steden van energie te kunnen voorzien en zijn netwerk te kunnen uitbreiden. Het uitbreiden zorgt voor meer geld, waardoor de spelers steeds nieuwe en betere centrales kunnen kopen.
Het spel wordt gespeeld op een centraal en groot speelbord dat tweezijdig bedrukt is. Je hebt de keuze om op de kaart van Duitsland of Noord-Amerika te spelen. Zowel Duitsland als Noord-Amerika zijn verdeeld in 6 gebieden en in elk gebied zijn er 7 steden. Het aantal spelers bepaalt hoeveel gebieden er gebruikt mogen worden tijdens het spel. Op deze manier zorgt het spel voor schaarste en interactiviteit. Het spel verloopt in ronden en elke ronde bestaat uit 5 fasen. Er worden ronden gespeeld totdat een speler minstens 17 steden van energie kan voorzien. Wie dit als eerst kan doen, wint het spel. Om een idee te geven van hoe het spel in elkaar zit, overlopen we even de 5 fasen:

In de eerste fase wordt de beurtvolgorde bepaald. De speler met de meeste steden die al of niet van energie worden voorzien wordt de eerste speler in de rij, bij een ex aequo geldt de duurste centrale.

De speler die de eerste in de rij is, mag in de tweede fase starten met het al of niet veilen van een energiecentrale. Elke centrale heeft een prijskaartje en heeft een bepaald aantal en soort grondstoffen nodig om ze te laten draaien. Er zijn ook ecologische centrales die geen grondstoffen nodig hebben om te kunnen werken. De centrales worden per opbod verkocht. Dit wil zeggen dat interessante centrales soms tot zeer hoge prijswaarden kunnen oplopen, zeker als jij of je medespelers merken dat iemand een centrale nodig hebt om te kunnen groeien… Doorheen het spel verandert het aanbod van de centrales in de zin dat ze efficiënter (minder grondstoffen voor meer energie) en een duurdere basisprijs krijgen. In totaal mag een speler 3 centrales in zijn bezit hebben. Dit betekent dus dat oudere centrales plaats moeten maken voor nieuwere en betere centrales om zo minstens 17 steden van energie te kunnen voorzien.

Na het veilen van de centrales worden de grondstoffen gekocht op de markt en de speler die het laatst in de rij staat, mag in deze fase beginnen. Er zijn vier soorten grondstoffen voor 4 type centrales (er is steenkool, stookolie, bioafval en uranium). Hoe meer grondstoffen er van een bepaalde soort liggen, hoe goedkoper deze zijn. Als verschillende spelers eenzelfde type centrale hebben, kan het zijn dat de speler die het laatst grondstoffen mag kopen ze te duur of wegens uitputting niet meer kan kopen. Wat voor de onoplettende speler voor de nodige gniffel van spelgenoten kan zorgen.

In de vierde fase mag de laatste speler in de rij beginnen met het kopen van steden en verbindingswegen om zijn netwerk uit te breiden. In het begin mag er maar 1 stad per speler aangesloten zijn, maar doorheen het spel wordt het mogelijk om tot 3 spelers in een stad te kunnen aansluiten (dit zijn de 3 periodes). Hoe eerder een speler zich kan aansluiten in een stad, hoe goedkoper het voor hem is. Indien een speler ingesloten wordt, kan hij door extra verbindingswegen te betalen en daardoor een grotere afstand af te leggen alsnog in een nieuwe stad geraken.

In de vijfde en laatste fase kan de speler zijn centrales laten draaien en geld verdienen voor de steden die hij er van energie kan voorzien. Het spreekt voor zich dat een speler die voor 5 steden energie kan voorzien probeert 5 steden in zijn bezit te hebben. Het zou jammer zijn om zomaar energie in de vuilbak te gooien. Een speler is niet verplicht om al zijn centrales te laten draaien. Dit is een van de vele strategieën om te anticiperen op een veranderende en schaarser wordende markt. In de laatste fase wordt het aanbod van de markt aangevuld. Het aanvullen is afhankelijk van het aantal spelers en de periode waarin je je bevindt in het spel. Na deze fase begint het spel weer bij fase 1.

Het spel eindigt na de ronde waar een speler uiteraard 17 (of meer) steden van energie kan voorzien.

Hoogspanning is door zijn herhalende spelmechanisme snel te begrijpen en te volgen, waardoor een korte uitleg en al doende beginnen spelen volstaat om snel in actie te schieten. Ook helpt een overzichtskaartje wat je kan verdienen en wat elke fase beknopt betekent.
Het spelmateriaal is zeer degelijk en eenvoudig, waardoor het spel snel is opgestart. Jammer is wel dat het overzicht om de markt aan te vullen in fase 5 op de achterkant van de handleiding gedrukt staat en niet op een klein overzichtskaartje die minder plaats inneemt op de tafel.
De handleiding is beknopt en op eerste zicht overzichtelijk. Echter kunnen bepaalde regels (vb. de overgang van de 3 periodes en wanneer je precies je gebied mag verlaten) dubbelzinnig geïnterpreteerd worden, waardoor deze regels pas na herhaaldelijk spelen duidelijk worden. Ook zijn er heel wat kleine regels die wel eens vergeten kunnen worden.

Eenmaal in het spel zal je merken dat hoogspanning zeer strategisch en interactief is. Het principe van vraag en aanbod zit zeer goed en elkaar, waardoor je genoodzaakt bent om gedurende het hele spel de markt en de andere spelers goed in de gaten te houden en daarop je korte- en lange termijnstrategieën uit te denken.
Vb 1: Door meer steden in je bezit te hebben, kan je meer geld verdienen, maar moet je als eerste starten in het spel en zo kan veel gevraagde energie je duur uitkomen.
Vb 2: Door te sparen voor de betere/duurdere centrale, kan je misschien onvoldoende geld hebben om vervolgens grondstoffen en steden te kopen, waardoor je centrales overproductie of niet kunnen draaien.
In tegenstelling tot wat de doos zegt, zal je merken dat bluf ook een deel van het spel kan worden. Bij de veiling van centrales kan het interessant zijn om mee te bieden op centrales die jij niet zozeer wil, maar de ander speler nu eenmaal nodig heeft. Op deze manier wordt de prijs van centrales voor de andere speler de lucht in gegooid en heb jij meer ruimte voor het kopen van steden of heb jij de kans om die betere centrale te kopen die mogelijks in het aanbod komt te liggen. Het opbieden zorgt gegarandeerd voor hilarische momenten.
Het spel is het leukst om met 4 tot 5 te spelen, omdat de centrales, de markt en het speelbord dan het meest in beweging zijn en waardoor je constant op je goede moet zijn met je strategie. Een spel hoogspanning is niet vlug gespeeld en duurt gemakkelijk 2 tot 3 uur, maar gedurende die tijd heb je nooit het gevoel dat het spel traag vordert. Het spel zorgt er ook voor dat iedereen behoorlijk dicht bij elkaar eindigt, waardoor het spel van het begin tot het einde zeer spannend blijft. Dit zorgt ervoor dat hoogspanning een spel is die snel terug op tafel zal verschijnen en waar is voor je geld.

Recensie geschreven door Benoît Finet, collega Vives, waarvoor dank.