Steam over Holland 2007

Steam over Holland is ontwikkeld als een instapvariant op de reeks 18xx spellen, waarbij de nadruk meer ligt op het beheren van de spoorwegbedrijven zelf dan op de aandelenmarkt.
Elke speler is een ondernemer en belegger in de 19de eeuw aan het begin van het spoorwegtijdperk in Nederland. Met zijn privé-kapitaal kan een speler een spoorwegbedrijf aankopen. Maar hij kan eveneens aandelen van bedrijven in bezit bij andere spelers aankopen.
Hij zal er enerzijds voor zorgen dat zijn eigen bedrijf het goed doet (door een interessant railnetwerk uit te bouwen en treinstellen aan te kopen die op dit parcours zoveel mogelijk geld opbrengen). Maar hij zal er ook voor zorgen dat bedrijven waar hij aandelen van aangekocht heeft het ook relatief goed stellen (hij kan immers mee profiteren van de winst onder de vorm van dividend).
Als directeur van een bedrijf moet een speler er voor zorgen dat het bedrijf meegroeit met de markt. Er moeten rails aangelegd worden, strategisch gekozen stations gebouwd en steeds duurder wordende treinen aangekocht. Maar de aandeelhouders moeten ook tevreden gesteld worden. Als een trein geld opbrengt kan de directeur kiezen. Ofwel gaat de opbrengst naar de kassa van het bedrijf ofwel wordt dit kapitaal als dividend uitbetaald aan de verschillende aandeelhouders.
Zoals in veel strategische spellen begint elke speler met een te krap beginkapitaal. Er zijn immers zoveel verschillende dingen te doen dat je steeds weer een keuze moet maken waaraan je je geld zal besteden.
Het spel verloopt over 15 ronden. Na een aandelenronde volgen steeds twee bedrijvenronden.
Tijdens een aandelenronde kan een speler met zijn privé-geld bedrijven verwerven of aandelen verkopen en/of aankopen. Wie een spoorwegbedrijf aankoopt moet de startkoers op de beurs bepalen (en betalen). De meeste spelers kopen vrij vlug een bedrijf aan. Later kan dat ook maar de financiële voorwaarden worden wel steeds duurder.
Tijdens de twee opeenvolgende bedrijvenronden moeten de spelers denken als directeur van hun aangekocht bedrijf. Het spoorwegnetwerk mag met twee tegels uitgebreid worden (later in het spel kunnen bestaande tegels omgewisseld worden tegen betere verbindingen en dito opbrengsten). Er moeten treinen aangekocht worden die over het railnetwerk rijden om zoveel mogelijk geld op te brengen. De winst kan gestort worden in de kas van het bedrijf (waardoor de aandelenkoers daalt) of als dividend uitbetaald aan de verschillende aandeelhouders (waardoor de koers kan stijgen). Er kunnen ook vestigingen in stations aangekocht worden. Deze vestigingen blokkeren routes voor tegenstanders. Elke trein kan immers over gelijk welke spoorweg rijden op voorwaarde dat er op het gekozen traject minstens één eigen vestiging aanwezig is en er niet voorbij knooppunten in bezit van andere bedrijven kan gereden worden. Het strategisch kiezen van vestigingen heeft serieuze gevolgen voor de opbrengsten van de treinen van andere bedrijven. Hoe en waar je blokkeert hangt ook af van het al dan niet bezitten van aandelen van het geviseerde bedrijf.
Het spel eindigt als ofwel de 15 ronden gespeeld zijn of een bedrijf de maximale beursnotering haalt.
In vergelijking met traditionele 18xx spellen speelt deze variant inderdaad beduidend eenvoudiger. Het spelmechanisme zit logisch in elkaar. Als speler moet je 1 op de 3 ronden denken als privé-investeerder die op het juiste moment aandelen wil aankopen of verkopen. En 2 op de 3 ronden voel je je werkelijk verantwoordelijk als directeur van een spoorwegbedrijf wiens treinen zoveel mogelijk geld moeten opbrengen om zowel bedrijfskapitaal te verwerven (nodig voor toekomstige steeds duurder wordende investeringen) als om de verschillende aandeelhouders (waaronder ook jezelf) te plezieren door het uitkeren van dividend. De volgorde waarin je acties onderneemt is heel belangrijk en kan verstrekkende gevolgen geven op de waarde van het aandeel op de beurs.
Ik moest wel af en toe de spelregels in een andere taal nalezen om helemaal zeker te zijn hoe ik de Nederlandse tekst moest interpreteren. Ik heb de indruk dat de vertalingen beter doordacht geschreven zijn.
De kwaliteit van het spelmateriaal is uitstekend. Het speelbord, de legtegels, de bedrijfskaarten, de aandelen en het geld worden verpakt in een stevige doos die de allure van een klassieker uitstraalt.
Onze enige serieuze kritiek gaat over de speelduur. Na een groot halfuur uitleg (wat aanvaardbaar is) hebben we 6 uur gespeeld om de winnaar te kennen. Dat is toch wat veel voor een instapversie. We denken dat het spel door eenzelfde groep spelers de volgende keer toch zeker vier uur nodig heeft. Er was echter niemand die zich verveelde. Het spel komt wat traag op gang en begint vanaf de 10de ronde serieus op kruissnelheid te komen.
Deze gelimiteerde (en tot 1000 genummerde) oplage heeft wel de verdienste het complexere 18xx systeem toegankelijk te maken voor minder ervaren spelers (die wel bereid zijn meerdere uren aan tafel te zitten).