Schotten-Totten 2004

Eindelijk is dit kleinood ook in het Nederlands beschikbaar. PS Games heeft het terecht in haar gamma opgenomen. Het doosje is gelukkig van een veel betere makelij. Aan de spelregels is weinig of niets veranderd. Als toemaatje werden nu ook de 'uitbreidingskaarten' aan het spel toegevoegd waardoor we dit doosje veeleer moeten beschouwen als een vertaling van 'Battle Line' (zie verder). Jammer alleen dat de symbolen op die extra kaarten niet zo doorzichtig zijn...
‘Schotten-Totten’ is een uiterst knap combinatiekaartspel van Reiner Knizia waarin Schotse clans strijden om de eer. Centraal tussen beide spelers wordt in het begin een grenslijn samengesteld a.h.v. de negen grenssteenkaarten. Wie als eerste ofwel drie naast elkaar liggende ofwel vijf willekeurige grenspalen kan claimen, wint. Om een paal te kunnen claimen, moet een speler een combinatie van exact drie kaarten bezitten die zonder enige twijfel sterker is dan de combinatie van zijn tegenstander.
Basismateriaal zijn de 54 getalkaarten die de Schotse strijders voorstellen. Deze zijn verdeeld in zes kleuren (= de clans) en hebben elk een sterkte van 1 tot 9. Vooraf worden al deze kaarten geschud en vormen een verdekte neemstapel naast de grenslijn. Bij elke beurt moet een speler precies één van zijn zes handkaarten uitspelen en bij een nog niet geclaimde grenspaal leggen.
Bij het uitspelen van een kaart zal een speler goed moeten uitkijken. De sterkte van een combinatie wordt nl. niet zomaar bepaald door de grootte van de som van de drie getalkaarten, neen, er is een heel duidelijke rangorde opgemaakt van vijf mogelijke kaartcombinaties. De sterkste combinatie is een reeks van drie opeenvolgende kaarten van dezelfde kleur. Drie kaarten met eenzelfde getalwaarde komen op de tweede plaats. Drie kaarten van eenzelfde kleur zijn dan weer sterker dan drie willekeurige opeenvolgende kaarten. Tenslotte komt een trio van drie totaal willekeurige kaarten steeds op de laatste plaats. Bij een eventuele gelijkheid wordt eerst gekeken naar de totale som (de grootste som gaat voor), daarna naar wie als eerste zij trio heeft gevormd. Uiteindelijk vult een speler zijn handvoorraad terug aan tot zes.
In dit spel speelt geluk vanzelfsprekend een rol: wie steeds de gewenste kaarten trekt, heeft een voordeel... maar toch komen tactisch inzicht en combineerervaring op de eerste plaats. Goed uitzoeken wat de eigen mogelijkheden (en die van je tegenstander) zijn, is van levensbelang. Een kaart zomaar ergens leggen zorgt zonder enige twijfel voor een boel problemen. Vaak sta je als speler voor een dilemma en wil je eerst nog een extra kaart bijnemen om de keuze te vergemakkelijken... Vooral naar het einde toe is het erg oppassen geblazen. Kijken welke kaarten reeds uitgespeeld zijn, is ook erg belangrijk. Het helpt je bij het bestuderen van je mogelijkheden. Soms kun je zelfs op deze manier een grenspaal claimen zonder dat je tegenstander een volledige combinatie kon uitspelen. Bij de redenering mag je nl. steeds gebruik maken van alle reeds uitgespeelde kaarten. Dat dit vaak een extra voordeel oplevert doordat je tegenstander mogelijke aflegplaatsen kwijtspeelt, is daarbij graag meegenomen... De druk kan hierdoor alleen maar opgevoerd worden!
‘Schotten-Totten’ doet ongetwijfeld aan ‘Lost-Cities’ denken. In dat spel gaat het er echter niet zo drastisch aan toe, een echt bikkelharde concurrentieslag blijft er uit. ‘Battle Line’ is dan weer een verder uitgebouwde variant op deze ‘basisdoos’. Tactiekkaarten en nog iets meer strijdkrachten staan daar ter beschikking van beide spelers. Welk van spellen je verkiest, zal echt van je persoonlijke voorkeur afhangen. De meningen zijn nl. erg verdeeld.
Kwatongen beweren dat ’Schotten-Totten’ bij de verkeerde firma werd uitgebracht. Had Reiner Knizia voor een ander thema, een betere lay-out en een gedegen promotiecampagne gekozen, dan werd nu overal over dit schitterende spel gesproken. In de voorliggende vorm krijgt ‘Schotten-Totten’ zeker niet de aandacht die het verdient.