Jim Knopf und Lukas der Lokomotivführer: Quartett

Jim Knopf en Lukas de machinist is een kinderboek uit 1960 van de Duitse schrijver Michael Ende. Het vervolg uit 1962 heet Jim Knopf en de Wilde 13. De illustraties van de originele editie zijn van Franz Josef Tripp. In 1983 maakte Reinhard Michl nieuwe illustraties voor een nieuwe editie.

Beide boeken behoren tot de meest succesvolle en populaire kinderboeken in de Duitstalige wereld. Jim Knopf won in 1960 de Duitse Jeugdboekenprijs en een onderscheiding in de erelijst van de Hans Christian Andersen-prijs in 1962. Vertalingen worden onder andere verkocht in het Verenigd Koninkrijk, Israël, Italië, Japan, Nederland, Portugal, Spanje, Zweden en de Verenigde Staten.

Van beide boeken zijn er zeer bekende aanpassingen door de Augsburger Puppenkiste. De serie werd voor het eerst in zwart-wit gefilmd in 1961/1962 en volledig opnieuw in kleur gefilmd in 1976/1977. Daarnaast werd in 1999 voor het eerst een animatieserie met 52 afleveringen uitgezonden en in 2018 kwam de eerste echte verfilming in de bioscoop.