Mercurius 1942

Een oproep van Fred Horn in het weekblad "De Oud-Hagenaar", waarin hij vroeg naar informatie over het Haags Monopoly leidde onbedoeld tot de vondst van het hier getoonde Mercurius spel.

De heer Leo van der Laken (foto 7) uit Son en Breugel meldde dat zijn vader en oom in de oorlog onder de naam 'Mercurius' spellen hadden geproduceerd, welke destijds bij boekhandel Van Santen in de Piet Heinstraat, waar zijn vader de boekhouding deed, en een winkel in de Prinsenstraat te Den Haag werden verkocht. Leo van der Laken had al eerder een bericht over dit spel in "De Oud-Hagenaar" geplaatst (zie foto 6) met een oproep om informatie maar hierop kwam nooit een reactie.

Vanwege de oorlog is rond 1942/43 de aanvoer van spellen uit Engeland, maar ook uit Duitsland waar fabrieken op oorlogs-productie moesten overgaan, naar Nederland vrijwel stil komen te liggen. Ook worden veel Engelstalige boeken, films enz. door de Duitse bezetter verboden. Door de oorlog is er veel vrije tijd beschikbaar, waardoor de vraag naar gezelschapsspellen om de avonden door te komen groot is.
Al spoedig ontstaat er zodoende een uitgebreide Nederlandse spellenindustrie en veel nieuwelingen proberen hun geluk op die markt. Ook Leo's vader, Leendert Jan van der Laken (1907-1982) ziet samen met zijn zwager Ab Mullaart (+1995) mogelijkheden. Leendert Jan werkt bij de Nederlandsch Indische Handelsbank op de Vijverberg en Ab is een HTS-er met enige tekenervaring.
Zij besluiten onder de naam 'Mercurius - Spel van Handel en Fortuin' een Monopoly-achtig spel te gaan maken met Haagse straten, stations en bioscopen. Het bord en de erbij aanwezige spelmaterialen doen vermoeden dat er afwijkende regels t.o.v. het standaard Monopoly moeten zijn geweest. Merk ook de hoge geldbedragen op die bij Smeets en Schippers pas in 1968 werden geintroduceerd.

Ab Mullaart woonde toen in de Mandarijnstraat 12, maar de spellen werden bij het gezin van der Laken in de Asterstraat 102 gemaakt en samengesteld.
Zoon Leo, die toen 7 jaar was, hielp ook mee bij de productie. Oom Ab had de tekeningen voor het bord gemaakt en met een soort zeefdrukmachientje werden de platen voor het bord vervaardigd. De zo gedrukte borddelen werden gekleurd, het geld werd op papier van verschillende kleur gedrukt en daarna op maat gesneden. Alle kaartjes (Fortuna 1 en Fortuna 2 plus de eigendomskaartjes) werden getypt en ook op maat gesneden. Vervolgens werd uit 2 kartonnen platen, verbindings-linnen en de gedrukte bordvellen en een tegenplak-vel het bord gemaakt.
Volgens Leo werden ook doosjes vervaardigd om alle speelattributen in op te bergen, maar zo’n doosje ontbreekt bij het exemplaar dat hij zelf nog bezit, evenals de spelregels. Wel zijn er nog 3 originele speelfiguurtjes over (foto 4) en een aantal huizen en hotels/kantoren die ook allemaal met de hand uit hout werden gezaagd.
Na de oorlog vertelde Leo’s vader aan hem dat er uiteindelijk enige honderden spellen in die tijd zijn verkocht.

Op de tekening op de rugzijde van het bord lijkt het alsof er een K-nummer (zie betreffende pagina) is getekend (foto5 rechtsonder). Het nummer is slecht te onderscheiden en het enige dat in aanmerking zou kunnen komen is het door de Haagse drukkerij Albedon gebruikte K-nummer: K-982. Mogelijk is alleen materiaal (papier en karton) via deze firma aangeschaft.

Mocht iemand meer informatie hebben over dit spel of het nog in bezit hebben dan wordt melding daarvan bij de HONGS beheerder op prijs gesteld.
_{(achtergrondinfo: Leo van der Laken en Fred Horn)}