Malietoren 1997

In 1997 vroeg de werknemersorganisatie VNO-NCW Fred Horn een ontwerp te maken voor een business-relatie geschenk dat kon worden geassocieerd met hun organisatie. De buitenkant van het kantoor van VNO-NCW, de "Malietoren" in Den Haag (foto 3) gaf de inspiratie tot een tangram puzzel die daar op lijkt. Naast deze kunststof versie bestaat ook nog een houten versie.
Aan dit spel hangt een heel verhaal vast dat hieronder door de auteur Fred Horn zelf wordt verteld:

Een vriend van mij, werkzaam bij VNO/NCW, die wist dat ik ook spelen bedacht kwam met het verzoek om een simpel relatiegeschenk te ontwikkelen voor zijn organisatie. Veel geld was niet beschikbaar, maar gedacht werd aan iets van karton (b.v. een puzzel) en dan een wat luxere versie voor meer notabele relaties.
Veel chocola kon ik er niet van maken tot ik op een avond over de Utrechtse Baan naar huis reed en hun gebouw (de Malietoren) tegen de avondhemel zag. Met de buitenconstructie leek het wel een uitvergroot Tangram was mijn gedachte en direct daarop besefte ik dat de oplossing voor mijn puzzel zich zomaar had geopenbaard.Schetsje maken was daarna makkelijk en ook mijn vriend en de overige directieleden konden zich vinden in deze oplossing.
Al gauw hadden we een offerte voor een gestanste kartonnen versie en een wat duurdere uitvoering in hout, die keurig binnen het toegekende budget lag met ook nog enige verdienste voor ons. Proefmodelletjes werden gemaakt en een presentatie voorbereid.
Voor de presentatie had ik als extra nog wat soorten Tangrams meegenomen, waaronder mijn plexiglas-exemplaar voor TANGRAM-variaties (*).
Iedereen was laaiend enthousiast over het idee om hun mooie gebouw op deze manier aan de relaties kenbaar te maken, maar er werd behoorlijk gemord over de door ons gepresenteerde modelletjes. Al gauw bleek dat men die kartonnen versie maar helemaal niets vond en op zeker ogenblik werd de conclusie getrokken dat die plexiglas versie van mijn Variaties eigenlijk toch een veel fraaier product was voor de relaties.
Zowel Sjaak als ik begonnen natuurlijk meteen Ho,ho te roepen, want voor het door hen toegekende budget waren natuurlijk geen plexiglas Tangrams te produceren en ook niet de gedachte kartonnen versie in hout.
Tot ons beider verbijstering bleek dat opeens geen enkel probleem. Het budget werd 'even opgekrikt' en wij konden niet alleen aan de slag maar het bleek ook nog eens lucratief voor ons uit te pakken.
--------------------------------------------------------------------------------
(*)
Begin jaren 70 waren mijn collega Johan Sieders en ik geïntrigeerd door het ontstaan en de mogelijkheden van het Tangram. De boeken van Joost Elffers waren natuurlijk net verschenen, maar bij ons kwam eerder de vraag op hoeveel mogelijkheden voor invulling van een vierkant konden er zijn met 7 speelstukjes: 5 driehoeken; 1 vierkantje en 1 parallellogram, waarvan wij de mathematische randvoorwaarden hadden gedefinieerd. Waren er meer mogelijkheden dan de bekende Tangram-oplossing?
Die zijn er en wel in totaal ZES: 3 met een in te vullen vierkant met 16 kleine driehoekjes (foto 6[linksboven]) en 3 met een in te vullen vierkant van 18 kleine driehoekjes (foto 6[linksonder]).
Memorabel is natuurlijk dat het 'originele' Tangram de enige oplossing is met een enkele invulling (als we draaien uitsluiten), die wel gespiegeld kan worden.
Helaas was er met de voor deze zes tangrams gebruikte speelstukken geen rechthoekig opbergdoosje te maken.
Wordt ook de grote driehoek als mogelijkheid voor invulling genomen dan komen er 2 oplossingen bij en ook twee speelstukken. Dat totaal is in een rechthoek onder te brengen (een puzzel op zich!).
Omdat we zo trots op ons resultaat waren wilden we ook echt een fysiek exemplaar hebben. Ik opteerde voor een geheel doorzichtige versie en mijn collega voor 1 in primaire kleuren, alles van plexiglas.
We kenden in de Jordaan (ik werkte en woonde toen in Amsterdam) een klein atelier waar met plexiglas werd gewerkt en de eigenaar dacht dit klusje voor ons wel te kunnen klaren voor een bedrag van honderd gulden per object.
Toen we na enige tijd nog niets van hem hadden vernomen trokken we aan de bel hetgeen resulteerde in het bijkans vervloeken van ons en onze vermaledijde Tangrams.
Het bleek dat hij had gedacht: "Dat zaag je wel uit een stuk en nog even polijsten en dan is het klaar". Maar omdat alle stukken anders van grootte zijn wordt de zaagsnede een relatief gegeven, waardoor dan niets meer past.
Inmiddels had hij wel begrepen hoe het wel moest, n.l. elk stukje aan zijn buitenlijn zagen en dan polijsten! Een heidens karwei natuurlijk met een kostenpost voor arbeid die natuurlijk ver uitsteeg boven de aan ons geoffreerde honderd gulden. Maar hij was echter zelf zo 'gepakt' door het ontwerp dat hij ook maar voor zichzelf een exemplaar had gezaagd en ons niet meer berekende dan het offertebedrag.
 
De mathematische achtergrond van deze set is in artikelen voor "Natuurwetenschap & Techniek"  en CFF (het blad van de Kubusclub) uit de doeken gedaan.
--------------------------------------------------------------------------------
Collectie Fred Horn