Kunst Box 2003

Op de spellenbeurs in Essen 2003 stond de firma Prestel fier te pronken met deze allernieuwste uitgave. Deze keer hebben ze van kunst een soort detectivespel gemaakt.
Elke speler krijgt een invulformulier waarop plaats voorzien is voor antwoorden op 14 vragen. Een heel stevige box bevat 30 grote kaarten met reproducties van beroemde schilderijen. Eén schilderij wordt willekeurig bovenaan gelegd en daarop komen 12 stevige houten deksels. Wie aan de beurt komt heft één zo’n dekseltje op, bekijkt het zichtbaar gekomen fragment van het schilderij en probeert, al dan niet waarheidsgetrouw, één van de 14 vragen over dit schilderij te beantwoorden. De vragen gaan over: De naam van de schilder? Waar en wanneer werd deze geboren? Waar heeft die geleefd en gewerkt? Tot welke kunststroming behoort die? Wat is de titel van het schilderij? Wanneer werd het geschilderd? Welke verftechniek werd gebruikt? Welk formaat heeft het origineel? Waar bevindt zich nu dat origineel? Wie was de opdrachtgever? Wat is er op het beeld te zien? Herken je de afgebeelde personages? Heeft de beeldinhoud een symbolische betekenis? En staan er vervalsingen op dit schilderij?
Die laatste vraag lijkt misschien vreemd. Maar de ontwerpers van dit spel hebben de meeste schilderijen voorzien van kleine, leuke vervalsingen (zoals een rood schoentje of de Eifeltoren op de achtergrond). De speler aan beurt moet dus op één van deze vragen een antwoord geven of verzinnen. Hij probeert dit echter zo overtuigend mogelijk te doen opdat zijn medespelers zijn antwoord geloven. Hijzelf mag echter om het even wat op zijn invulformulier noteren bij de betreffende vraag. Elke medespeler die hem gelooft geeft de speler aan beurt een schijfje. Wie het antwoord gelooft moet dit op zijn eigen formulier noteren. Maar wie twijfelt mag dit antwoord tijdens deze ronde niet meer noteren. Je kan dus als medespeler niet bluffen door te doen alsof een antwoord verkeerd is en later als je zelf aan de beurt bent dit toch nog opschrijven, zelfs al geef je op dat moment een totaal andere uitleg aan je medespelers. De spelregels suggereren trouwens terecht om op een apart blad te noteren wie welke antwoorden negeert of goed bevindt.
Bemerk dat iedereen maar één antwoord mag opschrijven bij elke vraag. Ofwel vul je zelf iets in als je aan de beurt komt ofwel geloof je het antwoord van een medespeler. Zo gaat het spel verder met spelers die stuk voor stuk de 12 dekseltjes op het schilderij verwijderen en een zo zinvol of zo overtuigend mogelijk antwoord geven op één van de vragen.
Als het hele schilderij zichtbaar komt, wordt afgerekend. Het zeer gedetailleerde kunstboek (60 pagina’s in kleur) wordt geraadpleegd en elke speler krijgt een schijf per correct antwoord. Voeg daarbij de schijven die je ontving van andere spelers die je uitleg geloofden tijdens het spel en iedereen kent zijn score. Dit rondje vragen beantwoorden wordt een aantal keren herhaald met andere schilderijen. Uiteindelijk wint de speler met de hoogste score.
Kunst Box is niet gemakkelijk. Enkele vragen zijn redelijk te doen, maar de eerste spelers aan beurt beantwoorden deze vragen het eerst. Vervolgens moet je het met wat vage kennis doen of je moet heel goed kunnen bluffen. Het spel vraagt ook wat psychologisch inzicht in je medespelers. Wie weet veel van kunst af? Wie bluft zich doorheen een antwoord? Wie weet het correcte antwoord maar zegt iets anders terwijl hij waarschijnlijk het juiste antwoord op zijn blaadje noteert? Want dat spelelement is belangrijk. De speler aan beurt mag om het even wat vertellen maar moet dat niet noodzakelijk op zijn formulier noteren. Wie twijfelt, mag dat antwoord nooit meer opschrijven. Iedereen moet dus voortdurend kleur bekennen.
Kunst Box is dus een zeer interactief communicatief spel. Het spel op zich is niet zo belangrijk. Wat iedereen zich achteraf wel herinnert zijn de vurige pleidooien, de nuchtere opmerkingen, de dwaalsporen die aangereikt werden, de meest logische antwoorden die achteraf toch fout bleken te zijn, het genoegen dat je als speler hebt om anderen op een dwaalspoor te zetten terwijl je zelf toch maar lekker het juiste antwoord noteert, de verbazing achteraf als blijkt dat jouw absoluut zekere antwoord toch fout blijkt te zijn, enz.
Kunst Box bevalt. Maar ik kan me best inbeelden dat niet elke speler dit graag zal spelen. Je moet over wat culturele bagage beschikken om niet af te gaan als een gieter. In schoolsituaties verdient dit spelconcept een ereplaats.